wystawić się
  • Radź o sobie
    29.06.2020
    29.06.2020
    Proszę o pomoc w rozwikłaniu zagadki znaczenia wyrażenia radzić o sobie zaczerpniętego z poezji Wacława Potockiego. Radź o sobie Lachu – jaką myśl zawiera w sobie ten tekst?
    Dziękuję i pozdrawiam serdecznie.
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • Nazwy jednostek wojskowych – różności pisowniowe

    24.05.2024
    24.05.2024

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie zapis nazw formacji wojskowych w publikacjach historycznych. W różnych publikacjach wygląda to inaczej.

    * „1. kompania «Wigry»” — „1 Kompania «Wigry»” — „2. pluton Kompanii Szturmowej «Wigry»”.

    * „1. kompania wigierska” — „Pierwsza Kompania Wigierska”.

    * „15 Pułk Ułanów Poznańskich” — „15. pułk Ułanów Poznańskich” — (a dalej w tekście forma skrócona, zapisywana albo wielką, albo małą literą, np. „nastroje w Pułku były wysokie”, ale już „dowódcą w batalionie był…”).

    * „…zajmował się oddział «Wigrier»” — „na miejsce dotarł 3. Oddział”.

    Które z tych form warto by uznać za wzorcowe i trzymać się ich konsekwentnie?

  • zapis daty

    21.06.2009
    21.06.2009

    Bardzo proszę o wyjaśnienie, jak należy rozumieć zasady urzędowe, o których wspomniano w tekście dostępnym na Państwa stronie, pod adresem https://sjp.pwn.pl/zasady/341-87-5-Kropka-w-pisowni-dat;629747.html. W całej korespondencji wychodzącej z mojej spółki posługujemy się konwencją zapisu daty 0000-00-00 (rok-miesiąc-dzień), czy jest to błędne?

  • nazwy zawodowe kobiet w biogramie
    3.03.2020
    3.03.2020
    Czy o wybitnej kobiecie historyku (w stopniu kustosza jednego z archiwów) można w jej biogramie pisać badacz, archiwista i kustosz? Czy też konieczne jest używanie form żeńskich (badaczka, archiwistka, kustoszka)?
  • Wielkie i małe litery w didaskaliach
    24.05.2018
    24.05.2018
    Witam,
    czy poniższy dialog ma poprawną formę? Mam wątpliwości, czy komentarze w nawiasach pisać małą czy wielką literą.
    (Nauczyciel zakończył powitanie słowami…)
    Nauczyciel: Teraz przejdziemy do tematu lekcji. (cisza w klasie)
    Uczeń: (Śmiejąc się) A jaki jest temat lekcji? (Uczeń lubił prowokować nauczyciela)
    Nauczyciel: (Do ucznia) Czy odrobiłeś zadanie domowe?
    (Uczeń zrobił smutną minę)
    Uczeń: (Szepcząc do siedzącego obok kolegi) Czy coś było zadane?
  • Pan -– tylko w sytuacjach grzecznościowych i osobistych
    5.12.2017
    5.12.2017
    Szanowni Eksperci,
    coraz częściej spotykam się ze stosowaniem form grzecznościowych Pani, Pan nie w funkcjach adresatywnych i pisanych wielką literą. Na przykład: Zapraszamy na wykład, który wygłosi Pan Prof. Jan Kowalski – czy nie wystarczy … profesor Jan Kowalski? Ten dzban pochodzi z kolekcji Pani Anny Wiśniewskiej – czy nie lepiej … z kolekcji Anny Wiśniewskiej?

    Z poważaniem
    Iwona
  • Liczebniki z profesorami

    13.03.2021
    13.03.2021

     W pewnym tekście napisałem: „…referencje, które wystawiło dwóch profesorów…”. Po ponownym przeczytaniu zastanawiam się, czy nie powinno to brzmieć: „… referencje, które wystawili dwaj profesorowie…” ale to chyba bez sensu, bo „… referencje wystawili (?)”. Pewnie można by napisać „… referencje, które zostały wystawione przez dwóch profesorów…”,  ale to z kolei za długo. Sam już nie wiem... 

  • Niedobry pomysł na oznaczanie złożeń przymiotnikowych
    18.06.2016
    18.06.2016
    Szanowni Państwo,
    jak powinnam odczytać procenty: Adam odniósł się do artykułu dotyczącego 45% cięć w oświacie? 45-procentowych?
    I jeszcze: Pomysł z przekazaniem go policji wydał mi się dziwnyz przekazaniem czy przekazania?

    Dziękuję.
    Z poważaniem
    Katarzyna C.
  • Wygwizdów czy wygwizdowo?

    20.12.2017
    20.12.2017

    Szanowni Państwo,

    w słowniku W. Doroszewskiego widnieje słowo wygwizdów. W moim domu rodzinnym ten termin używany jest zaś od pokoleń w rodzaju nijakim jako wygwizdowie: na wygwizdowiu (jak pustkowie). Znaczenia obu słów są odmienne: wygwizdów to raczej konkretna lokalizacja (na którą się utyskuje), wygwizdowie to typ przestrzeni o określonych właściwościach. Wszak patagońska pampa to wygwizdowie nie wygwizdów. Czy nie należy uznać, że obie formy są poprawne i dopuszczalne?


    Z poważaniem

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego